Họ thằn lằn bóng là gì? Đặc điểm và tập tính của họ thằn lằn bóng
Thằn lằn bóng là loài bò sát không xa lạ gì đối với nhiều miền quê Việt Nam. Nhưng liệu chúng ta có hiểu rõ đặc điểm và những tập tính của loài bò sát này. Cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé.
I. Họ thằn lằn bóng là gì?
Họ thằn lằn bóng là một trong những họ thằn lằn có số lượng lớn và sự đa dạng loài nhất. Thằn lằn bóng là loài động vật vừa mang đặc điểm của một chú thằn lằn: có bốn chi, đuôi nhỏ, thân ngắn vừa mang đặc điểm của một chú rắn: có vảy màu nâu xám. Sở dĩ được gọi là thằn lằn bóng vì dưới ánh nắng lớp da sẽ phát ra ánh sáng lấp lánh. Nghiên cứu hóa thạch thằn lằn bóng các nhà khoa học dự đoán rằng loài này đã xuất hiện từ 140 triệu năm trước khoảng thời kỳ Creta.
Đến nay một số nghiên cứu chỉ ra rằng thằn lằn bóng vẫn đang tiến hóa từng ngày. Bằng chứng là tại bờ biển New South Wales, nước Úc xuất hiện loài thằn lằn bóng đẻ trứng. Tuy nhiên cách đó không xa trên vách núi lạnh lại ghi nhận những cá thể đẻ con. Một số loài đã tiến hóa trong sinh sản: chuyển từ đẻ trứng sang đẻ con.
Ở Việt Nam ghi nhận 3 loài thằn lằn bóng bao gồm: thằn lằn bóng hoa, thằn lằn bóng đuôi dài và thằn lằn bóng Sapa. Và loài bò sát nay đang dần hiện diện một cách rộng rãi ở nhiều vùng thôn quê. Hơn thế nữa, người ta còn nuôi nó để thu lại giá trị kinh tế cao. Nó được xem là món đặc sản giàu giá trị dinh dưỡng, còn là phương thuốc chữa bệnh hiệu quả.
1. Đặc điểm ngoại hình của thằn lằn bóng
Thằn lằn bóng có các bộ phận giống thằn lằn nhưng kích thước to hơn, da giống loài rắn khi có lớp vảy dày. Da có lớp vảy sừng xếp đan lên nhau như vảy da cá, dưới ánh nắng lớp da này có thể phát sáng bóng. Nhờ lớp vảy dày giúp thằn lằn bóng tránh bị mất nước khi di chuyển dưới thời tiết khô nóng.
Cơ thể con trưởng thành dài khoảng 18-20cm gồm 3 phần: đầu, thân, đuôi. Phần đầu nhỏ, thân mập mạp và thon dần về phía đuôi. Thằn lằn bóng có 4 chi dài và khoẻ, mỗi bàn chân có năm ngón với móng vuốt phát triển. Phần cổ dài nối liền giữa đầu và thân. Phần đầu nhỏ có thể quay về nhiều phía linh hoạt. Mắt có mí cử động được, tiết ra nước mắt nhằm điều tiết mắt. Màng nhĩ nằm trong hốc tai giáp với phần cổ. Đuôi thằn lằn bóng dài, có khả năng tái tạo sau khi đứt. Đặc biệt cuối mỗi mùa hè vào những ngày mưa loài vật này sẽ lột xác khoảng 3-4 lần. Sau đó chúng sẽ lập tức ăn ngay lớp da cũ của mình.
2. Tập tính sống của thằn lằn bóng
Thằn lằn bóng là loài động vật sống trên cạn, có sở thích tắm nắng. Chúng di chuyển bằng 4 chân kết hợp uống mình và co đuôi. Chúng dùng những vuốt sắc làm đòn bẩy để tiến về phía trước. Chúng đi kiếm ăn vào ban ngày, vào buổi trưa thường phơi nắng trên những bức tường tảng đá.
Tuy chịu được cái nắng oi ả nhưng lớp da dày của chúng dường như vô dụng với tiết trời giá rét. Cho nên vào mùa đông chúng sẽ trú đông trong các hang đất khô. Thằn lằn bóng đuôi dài là động vật biến nhiệt nên khi nhiệt độ hạ quá thấp cơ thể nó sẽ chết. Món khoái khẩu của con vật này là côn trùng như châu chấu, ruồi, dế,.. Ngoài ra chúng còn có sở thích ăn đồ ngọt như dưa hấu, chuối xiêm,..
Có thể bạn không biết cả cuộc đời thằn lằn bóng không uống nước vẫn có thể sống được. Bởi vì chúng sở hữu một lớp da dày ngăn cản quá trình thoát hơi nước của cơ thể. Ngoài ra phần thân của chúng còn có khả năng cô đặc nước tiểu, không xuất nước tiểu ra ngoài.
3. Tập tính sinh sản của thằn lằn bóng
Thằn lằn bóng sinh sản vào mùa hè. Thằn lằn bóng là loài động vật bò sát đẻ trứng. Chúng giao phối vào mùa xuân bằng hình thức thụ tinh trong. Nghĩa là trứng sẽ được thụ tinh trong ống dẫn trứng của thằn lằn cái. Điều này giúp tỉ lệ trứng gặp tinh trùng cao nên tỷ lệ con non nở ra cũng cao hơn. Và trứng sẽ được bảo vệ an toàn trong cơ thể mẹ trước điều kiện khắc nghiệt của môi trường. Mỗi mẹ thằn lằn sẽ cho ra đời 5-10 quả trứng trong các bãi đất khô, kín đáo.
Thằn lằn con sau khi chui ra khỏi trứng đã biết tự đi tìm mồi. Sau một khoảng thời gian thằn lằn mẹ sẽ để con tự lập.
Gần đây một số nhà khoa học Australia đã phát hiện ra rằng những chú thằn lằn bóng nước mình có thể kết hợp hai hình thức sinh sản trong một thai kỳ. Quả là một điều kỳ diệu chưa loài động vật nào có. Quan sát thấy vỏ của những quả trứng này mỏng hơn rất nhiều so với trứng của loài bình thường. Đằng sau lớp vỏ phôi thai vẫn có khả năng hô hấp được. Tuy nhiên với việc vỏ trứng quá mỏng con non sinh ra sẽ rất yếu, thiếu hụt dinh dưỡng. Kiểu sinh sản như vậy rất có nguy cơ dẫn đến suy thoái loài nhanh chóng.
Có thể đây là con vật chúng ta gặp hằng ngày nhưng chưa hẳn chúng ta đã hiểu rõ về nó. Hy vọng rằng bài viết giúp các bạn có thêm thông tin về loài bò sát này, có những kiến thức thú vị về loài vật rất đỗi quen thuộc này.
Bài viết nên đọc
Bài viết phổ biến
