Ốc sên là con gì? Đặc điểm và vai trò của ốc sên với môi trường sống của con người
Ai cũng nghĩ ốc sên là loài chuyên phá hoại mùa màng cây cối. Tuy nhiên ốc sên cũng có rất nhiều lợi ích đối với sức khỏe con người. Vậy ốc sên là gì, có công dụng cụ thể như thế nào?
I. Ốc sên là con gì?
Ốc sên là động vật thân mềm sống được cả môi trường nước, trên cạn nhưng chủ yếu gặp ốc trên cạn ở những vùng ẩm ướt. Ốc sên thuộc họ Achatinidae. Ốc sên luôn mang trên thân mình một chiếc vỏ cứng, di chuyển rất chậm. Ốc sên có phần thân nhỏ hơn nhiều so với phần vỏ. So với ốc thường thì ốc sên có miệng và tua miệng xung quanh.
Trên thế giới đến nay có đến 60.000 loài ốc sên phân bố khắp nơi trên thế giới. Một số loài ốc sên có phần vỏ tiêu giảm nên còn được gọi là sên trần. Nhưng phần cơ thể, cách di chuyển của nó vẫn giống như ốc sên.
1. Đặc điểm của ốc sên
Ốc sên thường có kích cỡ rất nhỏ, chỉ 2-5cm, nặng 5-20g. Với những con sên biển sẽ có khối lượng và chiều dài lớn hơn. Cơ thể ốc sên gồm ba phần: đầu, chân và thân. Ốc sên thường có màu vàng ở những con già có màu nâu đất.
Phần đầu chứa miệng xung quanh là tua miệng, tua đầu. Hai tua miệng nằm phía hai bên của miệng. Hai tua đầu hướng về phía trên chứa mắt. Mắt ốc sên rất nhỏ hầu như không có chức năng thị giác. Chúng dùng tua đầu để định hướng di chuyển. Thông thường tua miệng sẽ ngắn và nhỏ hơn so với tua đầu. Giữa hai tua miệng là lỗ miệng có những chiếc răng nhỏ giúp ốc sên có thể ăn lá cây.
Điều bất ngờ là mỗi chú ốc sên có thể có 14.000-25.000 chiếc răng. Và răng của ốc sên chỉ là những chiếc gai mềm xếp thành dãy, mỗi dãy có khoảng 100 chiếc. Khi hàm răng trước bị mòn thì hàm răng nhỏ phía sau sẽ mọc dài ra và thay thế trong vòng 4 đến 6 tuần.
Dưới bụng là phần chân mềm mại nhưng rất phát triển. Chân của ốc sên không đúng như nghĩa đen mà chỉ là một lớp cơ chắc khỏe nằm dưới phần thân. Ốc sên di chuyển nhờ phần chất nhầy được tiết ra dưới bụng nên nó được xếp vào lớp chân bụng (dưới chân có tuyến dịch, khi di chuyển tiết ra chất dính). Nửa thân trên được dấu trong lớp vỏ xoắn ốc.
Vỏ ốc sên thường có màu vàng trong ở con non, màu nâu đậm ở những con già. Trên vỏ ốc có những vết sọc trắng. Vỏ ốc hình xoắn ốc gồm đỉnh vỏ, miệng vỏ gồm hai lớp là lớp sừng ở ngoài và lớp xà cừ ở bên trong. Giữa phần vỏ và phần thân ở một bên lưng có một lỗ được gọi là lỗ thở. Lỗ thở này giúp ốc hít không khí đưa vào khoang phổi ở trong vỏ ốc. Nhờ phần chất nhầy ở dưới thân giúp ốc tránh bị mất nước khi thời tiết nắng nóng.
2. Tập tính sống của ốc sên
Người ta thường nói “chậm như ốc sên” quả không sai vì vận tốc ghi được của một chú ốc sên là 12m/h và chúng cũng rất lười di chuyển.
Ốc sên thường bám bên những vách tường, khe đá ẩm ướt. Chúng không chịu được điều kiện thời tiết quá nắng nóng. Khi nhiệt độ tăng quá cao thì chúng sẽ ẩn nấp trong những bụi cỏ rậm.
Mắt ốc sên bị thoái hóa và dường như vô dụng đối với việc quan sát và định hướng di chuyển. Chúng sẽ dùng hai tua đầu để xác định mùi vị, chướng ngại vật xung quanh. Nhờ những chiếc tua nhạy cảm mà ốc sên có thể nhận biết được nơi nào có nguồn thức ăn và điều kiện sống thích hợp.
Ốc sên là loài lưỡng tính khi có thể tự mình đẻ trứng. Người ta còn nói ốc sên là loài vật “bede” khi có thể biến hóa linh hoạt từ giới tính này sang giới tính kia. Khi gặp được ốc sên khác chúng sẽ biến đổi giới tính để thuận lợi cho giao phối.
Lý giải là vì ốc sên bò rất chậm nên nếu giới tính phân chia rõ ràng thì khả năng tìm được bạn đời phù hợp là rất khó. Sau khi giao phối cả hai đều mang thai và có thể đẻ trứng. Ốc sên thường đẻ trứng trong những vách đá hay dưới những bụi cây rậm. Con non nở ra sau 10-30 ngày và chúng sẽ ăn những quả trứng không được nở. Hành động này giúp con non nhanh hình thành lớp vỏ cứng cáp.
Tuy nhỏ con nhưng ốc sên là một loài rất phàm ăn. Chúng có thể ăn hơn 500 loài cây bất kể là cây có độc. Nên ốc sên được coi là kẻ chuyên phá hoại mùa màng và luôn bị những người nông dân căm ghét.
Ta chỉ có thể bắt gặp ốc sên vào mùa hè và mùa xuân bởi vì thời tiết lạnh và mưa nhiều ốc sên sẽ ngủ đông. Nó sẽ thu mình trong chiếc vỏ, vùi mình trong đất, trong khe đá nhịn đói qua mùa lạnh. Tuy rất phàm ăn nhưng ốc sên cũng chịu đói rất giỏi. Có những thí nghiệm người ta bỏ đói ốc sên trong 4 năm mà nó vẫn có thể tồn tại được.
II. Vai trò của ốc sên
Ốc sên có vai trò đối với môi trường sống và cả con người:
- Làm thức ăn cho những động vật khác như chim, chuột, cua, rắn,..
- Phương thuốc chữa bệnh cho con người. Vì ốc sên là động vật có tính hàn nên được đông y sử dụng để bồi bổ, thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu và chống co thắt. Người ta thường dùng thịt ốc sên nấu cùng những vị thuốc khác để chữa bệnh.
- Sử dụng phổ biến trong làm đẹp. Dịch chiết xuất từ cơ thể ốc sên có thể tinh chế thành mỹ phẩm chống lão hóa, dưỡng ẩm, trị mụn được rất nhiều chuyên gia da liễu khuyên dùng.
Bài viết trên cung cấp đầy đủ những thông tin về ốc sên giúp bạn đọc hiểu được đặc điểm và những vai trò mà ốc sên mang lại. Lợi ích cũng có nhưng tác hại ốc sên để lại cũng rất nhiều. Do vậy chỉ nên nuôi những giống ốc sên đem lại lợi giá trị với sức khỏe, tiêu diệt những loài phá hoại mùa màng.
Bài viết nên đọc
Bài viết phổ biến
