Kỹ năng giải quyết vấn đề và đưa ra quyết định sao cho đúng đắn

Kỹ năng giải quyết rất là cần thiết trong cuộc sống cũng như trong học tập hay trong công việc xoay quanh bạn. Trong cuộc sống đôi khi ta gặp phải một vài vấn đề khó khăn nhưng chưa biết giải quyết theo hướng nào cho đúng. Bài viết này sẽ chia sẻ cho các bạn các bước cần thực hiện để có thể rèn luyện tốt được kỹ năng này.

Quá trình giải quyết vấn đề có thể chia làm 8 bước như sau: 

  • Nhận ra vấn đề
  • Xác định chủ sở hữu của vấn đề
  • Nhìn nhận và phân tích để hiểu vấn đề
  • Đề ra mục tiêu
  • Đánh giá giải pháp
  • Chọn lựa và xác định giải pháp
  • Thực hiện
  • Đánh giá kết quả

1. Nhận ra vấn đề

Việc đầu tiên bạn cần làm đó là nhận ra vấn đề của bạn là gì, hãy xem xét thật kỹ để xem đó có thật sự là vấn đề hay không bằng cách tự hỏi: chuyện gì sẽ xảy ra nếu ...?, hoặc như nếu giả sử việc này không thực hiện được thì...?. Bạn không nên phí thời gian và công sức và giải quyết vấn đề đó nếu vấn đề đó có khả năng tự biến mất hoặc thật sự không quan trọng lắm. Để nhận ra vấn đề của mình bạn có thể nhờ bạn bè, người thân cố vấn để giúp bạn nhìn nhận ra vấn đề vì đôi lúc bạn là người trong cuộc nên cũng khó nhìn ra được vấn đề mà bạn đang gặp phải.

Nhận ra vấn đề

2. Xác định chủ sở hữu của vấn đề

Bạn cần xem xét lại xem vấn đề đó ai là người giải quyết tốt nhất, đôi khi không phải tất cả các vấn đề có ảnh hưởng đến bạn đều phải do bạn giải quyết. Nếu như bạn không có khả năng và chưa đủ năng lực để giải quyết vấn đề đó thì tốt nhất chuyển vấn đề đó sang cho người có năng lực giải quyết vấn đề đó.

Có một câu nói vui nhưng cũng rất đáng để bạn cân nhắc: “Nhiệt tình cộng với thiếu hiểu biết đôi khi thành phá hoại”.

3. Nhìn nhận và phân tích để hiểu vấn đề

Bạn cần nhìn nhận và phân tích để hiểu rõ nguồn gốc của vấn đề để khi bạn giải quyết vấn đề mới được triệt để, tránh tình trạng vấn đề cứ lặp đi lặp lại hoài. Nếu nói theo ngôn ngữ của mấy bạn ngành y, việc “bắt không đúng bệnh” thì chỉ trị triệu chứng, chứ không trị được bệnh, đôi khi “tiền mất, tật mang”. Cho nên việc bạn cần làm là dành thời gian thu thập những thông tin cần thiết liên quan vấn đề cần giải quyết.

phân tích để hiểu vấn đề

Ở đây ta cần xác định được những thông tin của công việc bằng cách đặt ra những câu hỏi.

  • Tính chất của công việc (khẩn cấp, quan trọng)?
  • Yêu cầu chỉ thị của cấp trên là gì?
  • Nguồn lực để thực hiện công việc?
  • Công việc này có thuộc quyền giải quyết của mình hay không?
  • Bản chất của công việc là gì?
  • Những đòi hỏi của công việc?
  • Mức độ khó – dễ của công việc?

4. Đề ra mục tiêu

Bạn hãy nên đề ra mục tiêu rõ ràng để giúp bạn có thể giải quyết vấn đề đúng đắn nhất. Câu hỏi ở đây sẽ là: “Tôi đang cố gắng đạt được điều gì?”.

5. Đánh giá giải pháp

Sau khi đã tìm hiểu được nguồn gốc bản chất của vấn đề rồi thì bạn sẽ đưa ra được rất nhiều giải pháp để chọn lựa. Câu hỏi ở đây sẽ là: “Trên cơ sở những thông tin có được và mục tiêu cần đạt được, các giải pháp mà tôi có thể chọn lựa là gì?”.

giải pháp

6. Chọn lựa và xác định giải pháp

Yếu tố sáng tạo sẽ giúp cho bạn tìm được một giải pháp đôi khi tốt hơn cả bạn mong đợi.

Cần lưu ý là một giải pháp tối ưu phải đáp ứng được ba yếu tố:

  • Có tác dụng khắc phục giải quyết vấn đề dài lâu,
  • Có tính khả thi
  • Có tính hiệu quả.

Ở bước này, bạn cần thử nghiệm tính khả thi của từng giải pháp nhưng chỉ là thử trong đầu. Các câu hỏi ở đây như sau:

  • Các giải pháp sẽ được thực hiện như thế nào?
  • Chúng sẽ thỏa mãn các mục tiêu của tôi đến mức độ nào?
  • Phí tổn (về tài chính, thời gian, công sức…) cho việc áp dụng mỗi giải pháp là bao nhiêu?
  • Giải pháp nào tốt hơn, giải pháp nào tốt nhất?

7. Thực hiện

Khi bạn đã chắc chắn rằng mình đã hiểu rõ được vấn đề và biết cách giải quyết nó thì bạn có thể bắt tay vào hành động.

thực hiện giải quyết vấn đề

8. Đánh giá kết quả

Sau khi đã thực thi giải pháp bạn đã lựa chọn, bạn cần kiểm tra lại xem cách giải quyết đó có tốt không và có gây ra những ảnh hưởng không mong muốn nào không. Những bài học rút ra được ở khâu đánh giá này sẽ giúp bạn giảm được rất nhiều “calori chất xám” và nguồn lực ở những vấn đề khác lần sau.

Nếu như là lần đầu tiên bạn thực hiện theo các bước này thì có thể bạn sẽ cảm thấy hơi rườm rà, đây là điều hiển nhiên. Tuy nhiên bạn hãy cố gắng rèn luyện thường xuyên kỹ năng này thì dần dần kỹ năng giải quyết vấn đề sẽ trở thành phản xạ vô điều kiện với bạn. 

Thật ra các bước trên được xây dựng trên một nguyên tắc mà người ta tạm gọi là KOALA.

  • K: Sự hiểu biết – Kiến thức (Knowledge)
  • O: Mục tiêu (Objectives)
  • A: Phương án (Alternatives)
  • L: Đánh giá và lựa chọn (Look ahead)
  • A: Hành động (Action).

KOALA

Dưới đây là một số cách thực hành kỹ năng giải quyết vấn đề

  • Tích cực tìm kiếm giải pháp cho mọi vấn đề bạn đang gặp phải. Ghi nhận những đóng góp của những người xung quanh để nâng cao tầm nhìn, sự hiểu biết để từ đó đưa ra được nhiều giải pháp tối ưu hơn.
  • Tập luyện thường xuyên tự hình dung trước và giải quyết vấn đề trước khi chúng xảy ra. Ví dụ đang đi trên đường xe bạn bị hư thì bạn sẽ làm gì? Bạn có thể nghỉ ra bao nhiêu giải pháp. Đâu là giải pháp tối ưu nhất? Đâu là giải pháp mà có khả năng bạn lựa chọn. Khi làm xong bài tập này, bây giờ bạn có thể làm gì để có sự chuẩn bị tốt hơn trong trường hợp điều đó xảy ra.
  • Hằng ngày bạn hãy nghĩ ra một số giải pháp cho một vấn đề tưởng tượng nào đó. Ví dụ con bạn đột nhiên không thích đi học, con đường đi làm hôm nay bị cấm… Bạn sẽ giải quyết như thế nào.
  • Luôn luôn suy nghĩ rằng, các vấn đề thường có hơn một giải pháp. Chúng ta càng có sẵn nhiều công cụ thì chúng ta sẽ ngày càng trở thành người giải quyết vấn đề giỏi hơn. Nghĩ ra những phương án giải quyết tốt hơn, thay vì xem chúng đúng hay sai.
  • Tự thưởng cho bản thân khi bạn tìm ra được một giải pháp tuyệt vời cho vấn đề nào đó. Điều đó giúp bạn có thêm động lực để tìm ra các giải pháp cho các vấn đề tiếp theo.

Bài viết nên đọc

Trên đây là những kiến thức từ kinh nghiệm bản thân mình nên các bạn có thể tham khảo. Nếu các bạn có góp ý cho mình thì hãy gửi vào đây, mình sẵn sàng nhận ý kiến đóng góp từ các bạn.

Ngoc Phuong

Ngoc Phuong - 82 bài viết - Đánh giá:

Có 2 cách học hiệu quả nhất, 1 là nói cho người khác biết thứ bạn mới học được, 2 là nói cho người khác biết thứ bạn sắp quên. Tôi mới học được rất nhiều thứ. Tôi cũng sắp quên rất nhiều thứ.

Để lại bình luận

Địa chỉ email của bạn sẽ không được công khai