Dân chủ là gì? Các hình thức dân chủ trong xã hội hiện nay

Sau khi độc lập, Việt Nam dần tiến tới Xã hội Chủ Nghĩa, hình thức dân chủ cũng được áp dụng trên cả nước. Vậy bạn có thắc mắc dân chủ là gì và những biểu hiện của dân chủ? Cùng tìm hiểu ngay trong bài viết bên dưới nhé!

1. Khái niệm dân chủ là gì?

Dân chủ là một hình thức tổ chức thể chế chính trị của đất nước và xã hội. Bản chất của nó dựa trên việc chấp nhận quyền lực của người nhân dân, thừa nhận các nguyên tắc bình đẳng và quyền tự do của con người. 

Dân chủ được áp dụng vào hầu hết các hoạt động của xã hội và hình thành nên thiết chế chính trị nhất định. Hiện nay, đây là một chế độ mà hầu hết các nhà nước hướng tới. Quyền lực của nhà nước phải thông qua dân, vì dân và nhận được sự đồng ý của nhân dân. 

dan chu la gi

Tuy nhiên, hiếm có quốc gia nào mà nền dân chủ được thể hiện rõ rệt. Bởi những chính sách và nhận thức của người dân còn chưa rõ ràng, nên biểu hiện của xã hội dân chủ còn chưa rõ. Mỗi nước, những quyền hạn thể hiện cũng khác nhau và có đặc trưng riêng. 

2. Vai trò của dân chủ

Dân chủ có vai trò rất quan trọng trong kế hoạch xây dựng Xã hội Chủ nghĩa. Bởi từ thời kỳ kháng chiến đến thời kỳ xây dựng xã hội, lực lượng nòng cốt chủ yếu là công nhân và nông dân. Vậy nên, chính họ cũng có quyền quyết định vận mệnh quốc gia.

vai tro dan chu

Quyền của nhân dân được xem là một trong những nền tảng cơ bản để nuôi dưỡng cộng đồng. Người dân có quyền và cũng có những hạn chế nhất định. Những luật và quy trình tiếp nhận ý kiến của nhiều nước cũng chưa được hoàn thiện và phải mất thời gian rất lâu. Tuy vậy vẫn không thể phủ nhận được rằng, dân chủ chính là nền tảng căn bản để xây dựng một đất nước, nhất là những nước chủ nghĩa. 

Đối với nước ta hiện nay, khi nền công nghiệp và kinh tế đang đi theo hướng xã hội chủ nghĩa. Vai trò của nhân dân trong xã hội này được đề cao và được coi là nền tảng phát triển chủ đạo. Vậy nên, việc lập nên một xã hội vì dân và do dân là vấn đề được quan tâm hàng đầu. 

3. Bản chất của dân chủ là gì?

Bản chất của dân chủ được hiểu là một xã hội mà ở đó người dân được làm chủ, nhân dân có quyền đưa ra những quyết định của riêng mình cho lối đi của xã hội. Mà từ trước tới nay, dân chủ đều được áp dụng ở hầu hết các mặt trong cuộc sống của nhân dân.

ban chat cua dan chu

Bản chất của dân chủ trong nền kinh tế được thể hiện ở quyền tự do kinh doanh của nhân dân. Chỉ cần có thể thông qua một số điều luật, bạn có thể kinh doanh các ngành nghề khác nhau. Về mặt xã hội, bạn có thể theo bất cứ đạo giáo nào, tự do tín ngưỡng và hoạt động miễn không vi phạm pháp luật.

Dân chủ còn được thể hiện trong chính trị, người được bầu lên do phiếu của nhân dân, người được vào Quốc hội cũng là từ tầng lớp nhân dân. Không như một số quốc gia khác, những nước dân chủ người dân được nói. Đây chính là bản chất rõ nhất. Bởi ở nhiều quốc gia, thậm chí người dân còn không được nghị luận về chính phủ. 

dan chu

Tóm lại, bản chất chung của dân chủ là “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”. Người dân được hưởng nhiều quyền lợi nhất, cũng phải tuân theo những quy tắc chung. Và để thống nhất những ý kiến, lúc này vai trò của nhà nước và Đảng cũng rất quan trọng. 

4. Các hình thức dân chủ và mối liên hệ giữa chúng

Hiện nay, hình thức dân chủ có 2 loại là dân chủ đại diện và dân chủ trực tiếp. Chúng đều có vai trò quan trọng trong việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của nhân dân. Điểm khác biệt chủ yếu nhất của hai hình thức này chính là tình huống vận dụng cụ thể.

cac hinh thuc dan chu

Trong cuộc sống, hai hình thức này là hai chủ thể riêng biệt. Tuy nhiên, chúng lại tác động lẫn nhau, chuyển hóa cho nhau. Chỉ khi cả hai hình thức này cùng tồn tại thì xã hội mới thực sự phát triển. Chỉ khi nền dân chủ trực tiếp được hiện thực hóa thì nền dân chủ đại diện mới thực sự hiệu quả. 

5. Quyền dân chủ

Quyền dân chủ là nhu cầu của các cá nhân với tư cách là công dân của một nước. Họ có thể yêu cầu về những bất bình đẳng trong xã hội, và nhà nước cần đáp ứng hay giải quyết vấn đề này. Đây là quyền tiên quyết để nhân dân thực hiện đầy đủ các quyền lực khác của nền dân chủ. 

Quyền dân chủ còn thể hiện được những đặc điểm về bộ máy chính trị và luật pháp của một đất nước. Nó phản ánh trực tiếp nhu cầu con người được xem là chính đáng và có thể thực hiện được bởi nhà nước. 

Trên đây, các bạn đã được cung cấp những thông tin bổ ích về khái niệm dân chủ là gì và những kiến thức liên quan. Hy vọng các bạn có thể vận dụng được quyền lợi và thực hiện tốt nhiệm vụ của mình trong thời đại mới hiện nay. 

Bài viết nên đọc