Khái niệm câu đặc biệt và tác dụng bạn nên biết
Các tác phẩm văn học được sử dụng rất nhiều phép nghệ thuật để làm cho chúng trở nên đặc sắc hơn. Ngoài ra, chính những câu văn đã mang theo nét nghệ thuật và thể hiện được ý nghĩa riêng. Thuộc loại câu như này có thể kể đến, đó là câu đặc biệt.
I. Khái niệm câu đặc biệt và ví dụ
Trong tiếng Việt, những yếu tố quan trọng để tạo nên một tác phẩm, một văn bản hay chính là câu, từ và ngữ pháp. Chúng có thể biểu đạt được suy nghĩ của người viết, cũng có thể biểu đạt được cảm xúc và tâm trạng của tác giả. Một câu bình thường sẽ gồm có chủ ngữ, vị ngữ và các loại như trạng ngữ để bổ sung cho ý nghĩa của câu.
Câu đặc biệt là một loại câu giống như tên gọi của nó, bởi nó không có chủ ngữ hay vị ngữ như các câu bình thường. Nó được tạo nên từ các từ đơn lẻ hoặc những cụm từ chính phụ mà không có chủ ngữ xác định. Câu đặc biệt không tuân theo bất cứ quy luật nào như các câu khác và không bị hạn chế về số lượng hay ngữ pháp.
Những loại câu này xuất hiện rất nhiều trong các tác phẩm văn học hay thơ ca. Ở ngoài cuộc sống, chúng cũng được dùng rất nhiều như một phương tiện thể hiện cảm xúc của người nói. Mỗi câu sẽ có một mục đích riêng và chúng dễ dàng thể hiện được nhiệm vụ của mình.
Các ví dụ về câu đặc biệt:
- Thích thế!
- Ôi!
- Chao ôi!
- Trời ơi!
II. Cấu tạo và tác dụng của câu đặc biệt
Câu đặc biệt có thể được tạo nên từ một từ đơn bất kì, cũng có thể được tạo thành từ một tập hợp từ. Câu đặc biệt được sử dụng để xác định thời gian chính xác, xác định nơi chốn, liệt kê các loại sự vật hay hành động của chủ thể, gọi đáp hay bộc lộ cảm xúc của chính người viết.
Nhờ sự ngắn gọn và chính xác của câu đặc biệt, những thông tin được truyền tải dưới dạng ngắn gọn sẽ giúp cho người đọc dễ hiểu, nắm bắt được thông tin quan trọng. Ngoài ra, chúng cũng giúp cho câu thơ hoặc đoạn văn trở nên độc đáo và phong phú hơn.
III. Cách dùng và cách xác định câu đặc biệt
Câu đặc biệt có thể được dùng trong văn học hoặc được dùng trực tiếp trong giao tiếp thường ngày. Bạn có thể dùng câu đặc biệt để diễn tả:
- Dùng trong giao tiếp để đơn giản hóa câu văn như: Dạ, Vâng, Không, Ơi,...
- Sử dụng để liệt kê: Một, hai, ba, bốn,....
- Sử dụng để nói về các địa điểm hoặc thời gian đặc biệt: Ở trường, 10/20,...
Bạn có thể dễ dàng xác định câu đặc biệt trong văn nói và văn viết. Để có thể làm được việc này, bạn có thể dựa vào ý của người nói hoặc ngữ cảnh khi nói. Một cách khác đơn giản hơn là những câu bình thường khi rút gọn đi có thể khôi phục lại được chủ vị ngữ như ban đầu. Tuy nhiên câu đặc biệt thì không thể. Câu đặc biệt chỉ đứng một mình và bạn không thể thêm bất cứ thành phần nào vào, hoặc thêm nhưng chúng vẫn chỉ thể hiện một ý nghĩa đó.
IV. So sánh câu đặc biệt và câu rút gọn
Hiện nay, người đọc rất dễ nhầm hai khái niệm câu đặc biệt và câu rút gọn. Bởi chúng đều có cấu tạo tương tự nhau, vậy nên việc phân biệt hai khái niệm này không quá dễ. Dưới đây là cách phân biệt chúng nhanh chóng và đơn giản nhất.
1. Câu rút gọn là gì?
Câu rút gọn là một loại câu đã được loại bỏ các thành phần phụ hoặc những thông tin bổ sung để câu văn trở nên ngắn gọn nhất. Vậy nên câu văn sẽ trở nên súc tích vì chỉ chứa những thành phần quan trọng, cung cấp thông tin cho người đọc, người nghe. Trong những câu rút gọn, việc lặp lại từ hoặc thông tin sẽ bị giảm bớt.
Tuy nhiên, câu rút gọn không được sử dụng một cách tùy tiện mà cần có chủ đích, rút gọn những thành phần nên rút gọn. Nếu bạn rút gọn câu không đúng cách, người đọc sẽ hiểu sai ý của bạn dẫn đến những việc không cần thiết. Trong một số tình huống hoặc nhân vật đặc biệt, nếu bạn rút gọn câu sẽ khiến nó trở nên bất lịch sự.
2. So sánh
Điểm phân biệt dễ nhất của hai loại câu này là các thành phần trong câu. Câu đặc biệt chỉ có duy nhất một từ đơn hoặc một cụm từ có tính liên kết. Nó không có chủ vị, vậy nên ta sẽ không thấy dấu vết này trong câu. Ngữ pháp chỉ xoay quanh từ đơn hoặc cụm từ đã cho trong câu ban đầu.
Câu rút gọn chủ ngữ và vị ngữ chỉ bị lược bỏ chứ không phải không xuất hiện. Ta có thể xác định được chủ hoặc vị ngữ đã bị lược bỏ và có thể thêm lại chúng vào trong câu văn. Đây là cách khôi phục lại câu bình thường của câu rút gọn.
Vậy là trên đây, các bạn đã được tìm hiểu về khái niệm câu đặc biệt cũng như tác dụng và cách phân biệt với câu rút gọn. Hy vọng bài viết này đem đến cho bạn những thông tin hữu ích để cảm nhận văn học một cách dễ dàng.
Bài viết nên đọc
Bài viết phổ biến
